|
|
| Charles McGlinchey was born on the 21st of December 1861 in Meentiagh Glen in the Inishowen Peninsula. The area was then in the Donegal Gaeltacht and Charles grew up in an Irish speaking household with his mother Sile (nee Harkin from Urris), his father, Niall McGlinchey (from Cluainte) and his four brothers and two sisters. He had no formal education but taught himself to read English and subsequently Irish. Charles became a weaver and tailor. He never married because he did not have a dowry to offer any prospective bride and after the death of his parents he lived alone on the family farm. In the late 1940's and early 1950's a local school master, Patrick Kavanagh of Gaddyduff National School, began recording Charles McGlinchey's life and memories in long hand. The process took several years and the manuscripts cover every aspect of life in rural Donegal in the late 19th century. They also contains vast tracts of mythology; folklore and local history in intimate detail. As such they are an invaluable record of a bygone era, never to return. In 1986 the playwright Brian Friel edited a volume of McGlinchey's manuscripts entitled The Last of the Name which quickly sold out and became a collector's item. See McGlinchey Summer School.© Rugadh Charles McGlinchey i nGleann Meentiagh i Leathinis Inis Eoghain ar an 21ú lá de mhí na Nollag 1861. Síle a bhí ar a mhathair (Ó hEarcáin sular pósadh í) agus ás Urris díthe. Niall Mac Fhlionnsaigh a bhí ar a athair agus rugadh é i gCluainte congarach ag an Chluain Manach. Ag an ám sin bhí an áit seo mar pháirt do Ghaeltacht Dhún na nGall agus nuair a bhí Cathal ag fás aníos Gaeilge uilig a labhair an teaghlach sa teach. Bhí ceathrar deartháir agus beirt deirfiúir ag Cathal. Ní bhfuair sé oideachas ar bith ach d'fhoghlaim sé Béarla agus Gaeilge a leámh, as a stuam féin. Thosaigh Cathal ag fíodóireacht agus ag táilliúireacht. Níor phós sé ar chor ar bith mar nach raibh sé ábalta spré a ofráil do bhean ar bith. Nuair a bhí Co.Dhún na nGall faoi lámh na Sasanaigh, bhí ganntanas millteanach ag teaghlaigh sna tuaithe le slándáil tionachta. Bhí eisimirce go forleathan agus ní raibh móran ar bith ina gconaí in Inis Eoghain sa chéad leáth den aois sular thósaigh an Chéad Cogadh Domhanda. In dhiaidh bás a athair agus a mhathair bhí Cathal ina chonaí leis fhéin ar fheirm a mhuintire. Bhí a dheirfiúirí agus a dhearthairí scaptha in áiteacha éagsula ar fud an domhan. Go mall sna ceathroidí agus go luath sna cúigoidí thosaigh maistir scoile áitiúil, Patrick Kavanagh ó Scoil Naisiúnta Gaddyduff, ag déanamh taifeadadh ar shaol agus ar chuimhneáchain Chathail. Ghlac sé cúpla bliain dó é a dhéanamh agus baineann na lámhscríbhinní seo le gach gné den saol faoin tuath i nDún na nGall níos moille sa naoú haois déag. Comh maith le sin ta sliochta leathadúla ins na lámhscríbhinní seo a bhaineann le miotaseolaiocht, béaloideas agus stáir áitiúil atá sonnraithe go cruinn ann. Is cuntais fíorluachmhara iad seo ag cuir síos ar ré atá imithe agus nach mbeidh ar ais i choíche. Sa bhliain 1986 cuir an drámadóir, Brian Friel, imleabhar de lámhscríbhinní le Mac Gloinnsigh darbh ainm, *The Last of the Name* in eagar. Díoladh an leabhar seo amach go h-an ghasta agus is sonnradh do bhailitheoirí é anois. I gcomhcheangal le Amazon.com molann Dún na nGall.com The Last of the Name le Cathal Mac Fhloinnsigh. Feic McGlinchey Summer School. |